Patrick Kaslander

één harde klap en de wereld stond voor een seconde stil om vervolgens te veranderen in een chaos van voertuigonderdelen, munitie en uitrusting……

In de vroege morgen van vrijdag 18 april verplaatst SUA 2.4 zich door de dasht, west van de East-bank in de Deh Rashan, Uruzgan, circa 12 kilometer Noord-West van Tarin Kowt. Na een actie van 4 aaneengesloten dagen in de green, waarbij verschillende quala’s werden gesearched en er een verscheidenheid aan wapentuig en drugs in beslag werd genomen. Al met al een geslaagde actie. De stemming zat er goed in bij de mannen en op donderdagavond in de RON hing er een goede sfeer. Gezellig en voldaan kroop een ieder in zijn slaapzak en de wacht hield, samen met de patrouille, de omgeving in de gaten. Er werden gedurende de nacht geen activiteiten van de OMF waargenomen. Een goed teken want dat hield in dat we rustig konden slapen. De verplaatsing was niet anders dan anders. Er werden nieuwe sporen gemaakt om zo de mogelijkheid om op een IED te rijden te minimaliseren. In eerste instantie reden we richting west om vervolgens richting zuid af te buigen. Het zand ging langzaam over in stenen en de hobbels werden groter en groter. Na een stuk van stenen en gully’s kwamen we weer op zand terecht en de stofwolken begonnen zich weer te vormen.

Op een gegeven moment bedacht ik me dat E tegen mij had gezegd dat ik een PRR mee zou krijgen om zo, in geval van nood, direct met hem in contact te staan en meteen zaken te kunnen doen. Ik had die ochtend geen PRR van hem gekregen en had dus alleen contact met hem op het pelotonsnet via de voertuigradio. Het moment van deze gedachte staat me nog precies bij. Het was net voordat we een bultje opreden.

Op het moment dat we boven aan de bult waren hoorde ik een doffe klap en zag ik een stofwolk. Uit de stofwolk zag ik een deel van een MB ( Mercedes Benz ) komen en door de lucht zag ik een tweetal personen vliegen. Niet beseffende dat dit de bestuurder en bijrijder waren van het voertuig. Over de radio klonk vrijwel meteen: “IED, IED, IED !!!”. Iedereen hield halt en dook onder pantser voor zover dat kon.

Daarna was het even stil. Een seconde daarna klonk er een kanonnade van scheldwoorden en gevloek over de radio. De chaos was compleet. Het R voertuig was op een IED gereden en er moest snel tot actie worden overgegaan. De G begon meteen met searchen van de locatie van het voertuig zodat wij “ veilig “konden werken. Daarna begon hij meteen met het searchen van de HLS die de windmill al had uitgezet. Over de radio klonk:

Hotel dat is een callsign. Dus gas op de zuigers en een paar meter naar voren om bij te trekken. Tijdens de zeer korte verplaatsing ben ik alvast mijn handschoenen aan gaan trekken en heb ik onze tassen klaargezet. Toen ons voertuig stil stond ben ik naar buiten gesprongen en heb onze uitrusting meegenomen. Meteen op weg naar de slachtoffers en starten met de triage. Al heel snel was duidelijk dat ze allebei een prio hadden. Ze moesten zo snel mogelijk weg naar het hospitaal op de base in Tarin Kowt om daar verder behandeld te worden. Op het eerste gezicht was duidelijk waar te nemen dat één persoon zijn beide onderbenen gebroken had. Deze lagen in zwaar afwijkende stand onder zijn lichaam. Daarnaast had hij een grote open wond aan zijn rechter arm en was zijn linker oog erg dik. Zijn ademhaling was in eerste instantie slecht en dat probleem hebben we meteen opgelost. Na snel onderzoek bleek ook zijn knieschijf van zijn rechterbeen niet meer aanwezig te zijn en stak er een groot stuk bot uit de plek waar eens zijn knie had gezeten. De andere lag in een rare positie op zijn zij en klaagde over pijn in de rug. Bij onderzoek van de rug bleek er een grote bult te zitten op zijn rug ter hoogte van de wervelkolom. Ook had hij last van zijn kaak. Ik heb gedacht aan een bekkenfractuur omdat hij daar ook pijn aan gaf, maar na uitgebreid onderzoek bleek dat niet zo te zijn. Het zat hem puur in de rug. Na deze twee zwaargewonde personen te hebben bekeken ben ik naar de andere twee personen toe gerend. Zij waren uit het voertuig geblazen en lagen ongeveer 60 meter verderop. Dat was al geen goed teken… Bij de eerste persoon aangekomen waren er al andere mensen bezig om hem te reanimeren. Ik heb snel mijn controles gedaan en ben weer verder gegaan. Geen van de waardes was nog enigszins verenigbaar met enige vorm van leven. Met andere woorden, deze persoon was al overleden. Ook de tweede persoon die uit het voertuig geslingerd was heb ik gecontroleerd, maar ook hij gaf geen enkel teken van leven meer. Hoofd leeg maken, emoties aan de kant en snel terug naar het E1 voertuig. Daar gaf ik door dat er vier slachtoffers waren. Ik zag dat degene aan wie ik dit doorgaf opschreef dat er vier WIA ( Wounded in Action ) waren. Voorzichtig heb ik hem verbeterd en gezegd dat er twee WIA en twee KIA ( Killed in Action ) waren. Zijn gezicht keek op van het papier en zijn blik bereikte de mijne. Ik zag ongeloof in zijn ogen en langzaam verdween de kleur uit zijn gezicht.
Op zo’n moment besef je dat dit geen spelletje meer is en dat dit de keiharde wereld van oorlog is.

Snel ben ik weer naar de twee zwaargewonden gegaan waar inmiddels al een aantal mensen bezig waren om de personen te behandelen. Mijn twee PTLSérs, Lars en Wieger waren elk bij een slachtoffer aan het werk. Snel weer controles gedaan en aanwijzingen gegeven over hoe ze te behandelen. Met een schreeuw bereikte ik E1 die aan de radio was en ik vroeg hem hoe lang het nog duurde voordat de helikopter bij ons aanwezig zou zijn. “Ik heb een MIST nodig, anders komt ie niet ! “, was zijn reactie. In een flits stond ik op en bereikte E1, “ Noteer….! “. Ik riep mijn gegevens naar hem en hij noteerde ze op een stuk papier. Vervolgens werd de MIST doorgegeven en kon de helikopter opstijgen en naar ons toekomen. “Hotel ! “, klonk het van ver. Ik was weer benodigd bij één van de slachtoffers. In een looppas bereikte ik weer één van de slachtoffers en terwijl men nog aan het reanimeren was ben ik ernaast komen zitten. Nogmaals controles doen en de reanimatie overnemen. Enkele secondes later besefte ik dat er echt geen leven meer zat in dit lichaam en besloot ik dat we zouden stoppen met de behandeling. Ik heb het lichaam afgedekt en gezegd dat er twee personen bij het lichaam moesten blijven tot ik weer terug was. Snel opgestaan en naar het andere slachtoffer gelopen, ook daar trof ik een levenloos lichaam aan. Daarop heb ik wederom besloten om te stoppen met reanimeren en het lichaam af te dekken.

Vol emoties terug naar de twee zwaargewonde slachtoffers. Daar aangekomen ben ik begonnen met het toedienen van pijnmedicatie om zodoende de onderbenen onder tractie te re-positioneren. De tourniquet nog een slagje aandraaien en ook nog even snel een tweede infuuszak klaargemaakt en aangehangen. De wonden waren zo goed als allemaal verbonden en het slachtoffer moest nu alleen nog op de draagbaar om naar de helikopter gebracht te kunnen worden. Het andere slachtoffer heb ik ook pijnmedicatie gegeven en hebben we op de wervelplank gelegd zodat zijn rug gefixeerd was. Op het moment dat we begonnen met het op de wervelplank leggen van het slachtoffer, zag en hoorde ik de helikopter aankomen. " Gereed maken voor vertrek ! “. Na aangegeven te hebben welke patiënt als eerste de helikopter in moest zijn we naar de helikopter toe gelopen. De flight-nurse kwam al op mij af lopen voor de overdracht van de patiënten. Alles natuurlijk in het Engels. Nadat de beide draagbaren in de helikopter lagen ben ik weer naar de andere twee slachtoffers gerend. In eerste insatntie wilde ik ze netjes in een body-bag afleveren. Echter….de helikopter zou met 10 minuten al weer terug zijn. Dat ging ik qua tijd dus niet redden. Ik heb er toen voor gekozen om ze op een draagbaar te leggen en ze af te dekken met een alu-deken. Toen ik daar mee klaar was kwam de helikopter er al weer aan. Wederom naar de helikopter gelopen en de twee laatste slachtoffers ingeladen.

Ook zij werden naar TK hospital overgebracht. Ik heb gewacht tot iedereen weg was bij de helikopter en heb toen afscheid genomen van de twee gesneuvelde collega’s. Na weggelopen te zijn van de helikopter heb ik me omgedraaid en zag de helikopter opstijgen.

Op het moment dat hij het luchtruim koos ben ik in de houding gesprongen en heb de eregroet gebracht. Toen de helikopter uit zicht was ben ik naar ons voertuig gelopen en heb mijn uitrusting af gegooid. Ik was compleet leeg en de emoties namen langzaam de overhand. Niet allen bij mij, maar bij iedereen van de SUA. Na een moment van bezinning heb ik alle CLSérs en PTLSérs bij elkaar geroepen en bij mij achter de bak gezet.
Ik heb daar een hele korte debriefing gehouden waarin ik heb aangegeven dat ze fantastisch werk geleverd hebben en dat het bataljon trots mag zijn op zulke genezerikken.

Nu eerst even koffie en een peuk…..en een zachte steen zoeken om even bij te komen. De ongeloof en de onwerkelijkheid kwamen nu naar boven en ik ben weer opgestaan. Langzaam ben ik weer naar de plek gelopen waar 10 minuten geleden nog twee jongens, zwaargewond, vochten voor hun leven, en wij vochten mee….. Op de plek drong meteen de geur van diesel weer tot diep in mijn neus door. De brandstoftank was compleet losgekomen van het voertuig en was leeggelopen op de plek waar wij aan het werk waren geweest. Het voertuig, of wat daar van over was, leek zo uit een film te komen. Door de enorme explosie was de softtop MB dwars door midden geblazen.

Ik had de second van de compagnie gezegd dat ik als afvoergroep niet meer inzetbaar was omdat we vrijwel al onze materialen hadden verbruikt en dat met name mijn twee PTLSérs er helemaal doorheen zaten. Bij de aanblik van de plaats van het ongeval en het besef dat we nog verder moesten bedacht ik me dat dat het niet zo kon zijn dat we niet meer inzetbaar waren. We moesten verder en wij moesten onze spullen weer voor elkaar maken. Met lood in de schoenen ben ik naar Lars en Wieger gegaan en heb ze gezegd dat we onze tassen gingen nakijken en weer gingen vullen met de voorraad die we nog in de bak hadden. Ook dat was niet veel meer, maar de tassen waren weer vol en het voertuig was weer opgeruimd en inzet gereed. Aansluitend ben ik weer naar de second gelopen en gezegd dat hij ons bij Ermelo, de naam van onze OPS, weer inzet gereed kon melden. Een gevoel van trots kwam bij me op toen ik hem dit meedeelde. We zijn er weer, gereed om voorwaarts te gaan. Weliswaar met een hoop emoties in ons lijf, maar toch……Nadat, na twee uur, de QRF was bijgetrokken en onze positie had overgenomen konden we dan eindelijk weer terug naar de base. Onder leiding van een andere SUA die toevallig bij ons in de buurt was zijn we begonnen aan onze terugverplaatsing. De eerste meters door de dasht waren eng, bang voor weer een IED, en ik merkte aan Wieger, mijn chauffeur, dat hij heel voorzichtig reed. Logisch dat hij dat deed, ik zat ook met bezwete handen in het voettuig en was blij toen we eenmaal uit de dasht de green in reden. Nadat we op de MSR aankwamen kwam het eind van de rit in zicht. Het zou nu niet lang meer duren voor we de base in zicht kregen, en eindelijk zouden we dan alles van ons af kunnen gooien. Want ook nu moesten we op onze hoede zijn en scherp blijven op de omgeving.

Het laatste stukje door Tarin Kowt en daar zag ik de base, even rustig als altijd, net of er niets gebeurd was. Maar schijn bedriegt, ook op de base was inmiddels duidelijk geworden wat wij allemaal hadden meegemaakt en hoe de slachtoffers er aan toe waren, dus van rust was er op de base zelf geen sprake. Na de wapens te hebben ontladen zijn we met de hele SUA naar de voertuigplaats gereden. Terwijl wij ons over de base verplaatsten zag je iedereen naar ons kijken met een blik van: “ Dat zijn die lui van die IED, met die 2 zwaargewonden en die 2 gesneuvelden “. Op de voertuigplaats stond er al een heel comité om ons op te vangen. Toen we eenmaal de voertuigen neergezet hadden was het “einde spichtig zijn “ en kwamen de emoties los. Iedereen viel bij elkaar in de armen.

Ik voelde een traan over mijn wang rollen. Toen de OPC van het peloton naar me toe kwam en me een hand
schudde kwam alles eruit. Het was niet meer slechts een traan die over mijn wang rolde maar een grote stroom. De PC ( Pelotonscommandant ) en zijn chauffeur waren om het leven gekomen bij deze laffe aanslag en de boordschutter en de minimi schutter waren zwaargewond in het hospitaal aangekomen, alwaar de boordschutter op de OK lag en de minimi schutter meteen doorgebracht is naar een ander hospitaal. Na de eerste emoties de vrije loop te hebben gegeven zijn we bij elkaar gekomen en hebben we de timings voor de rest van de dag gekregen.
Er was mogelijkheid om naar huis te bellen en ’s avonds was het afscheid van de twee gesneuvelde collega’s. Ook ben ik nog even bij één van de gewonde jongens geweest. Hij lag op de IC en was aangesloten aan allemaal kabels en slangetjes. Aansluitend ben ik met de chirurg, de hoofdverpleegkundige en een AMA arts bij elkaar gaan zitten om de hele dag nog eens te evalueren. Niet leuk, maar wel erg goed.

Er werd mij ’s avonds door de OPC van het peloton gevraagd of ik in de draagploeg wilde om zo de twee gesneuvelde collega’s te laatste eer te bewijzen. Na de herdenkingsdienst, die zondag zou plaatsvinden, zouden wij dan de kisten met de lichamen het vliegtuig in dragen, waarna ze naar Nederland gevlogen zouden worden, terug naar huis……Pas rond 00:30 stapte ik in mijn bed en ben ik in slaap gevallen.

Op naar een volgende dag. Een dag die in het teken stond van het voorbereiden van de herdenkingsceremonie. Een lange dag, een hele lange dag………

Zondag was de herdenkingsdienst en aansluitend werden de kisten op een voertuig langs een ere haag gereden. Alle militairen op de base hadden een haag gevormd en stonden opgesteld langs de route. Gevolgd door een ere escorte kwam het voertuig met de kisten aan op de vliegstrip waar het toestel al klaar stond. Nu was het onze beurt om datgene te doen waar we de dag ervoor zo hard voor geoefend hadden. De kisten één voor één op gepaste wijze het vliegtuig in dragen om ze daar de laatste eer te bewijzen. Toen we daar mee klaar waren stond alleen onze compagnie nog opgesteld op de vliegstrip en begonnen de motoren van het vliegtuig te draaien en maakte het zich op voor de reis naar Nederland.

Na opgestegen te zijn draaide het vliegtuig en kwam op geringe hoogte over ons heen vliegen, een laatste groet en kippenvel overmande mijn lichaam. Er viel een enorme last van mijn schouders. Eindelijk kon ik gaan beginnen met het nemen van de in mij ogen welverdiende rust. Beginnen met het in alle rust verwerken van de afgelopen dagen. Dat verwerken was al wel begonnen, maar nu moest en hoefde ik niets meer te doen. Dus had ik echt rust. Ik ben naar mijn fab gegaan en lekker op bed gaan liggen waar ik al vrij snel in slaap viel.

Nu ik dit verhaal schrijf is het dinsdagavond 22 april 2008, ik heb de rust weer gevonden in mezelf en ook in mijn hoofd heb ik alles op een rijtje. We hebben nog even voordat we weer de poort uitgaan, maar in het kader van het rustig opstarten, heb ik besloten dat we langzaam weer aan het werk gaan en weer komen tot de waan van de dag, welke dat dan ook moge zijn.

We zijn vandaag weer begonnen met het wederom gereed maken van ons voertuig voor de volgende actie….

Die ene harde klap, op vrijdag 18 april 2008, heeft ervoor gezorgd dat in één klap het leven van veel mensen een totaal andere wending heeft gekregen en dat het niet meer zal zijn zoals het was op 18 april 2008 om 7:35 uur………